หนึ่งในกิจกรรมยอดฮิตเมื่อเข้าฤดูหนาวก็คือ การหอบอุปกรณ์ไปนอนกางเต้นท์สัมผัสธรรมชาติให้ใกล้ชิดแบบแนบสนิทได้ยิ่งดี สถานที่ยอดฮิตส่วนใหญ่มักจะเป็นตามยอดภู ยอดดอยต่างๆ จึงไม่น่าแปลกใจถ้าเราจะมุ่งหน้าขึ้นไปทางเหนือ (อีกแล้ว) ซึ่งจุดหมายปลายทางของเราอยู่ที่ “โครงการพระราชดำริปางตอง 2” หรือที่คนส่วนใหญ่มักรู้จักกันในชื่อ “ปางอุ๋ง” นั่นเอง

ขับรถผ่านเส้นทางคดเคี้ยว เป็นทางเลี้ยวขึ้นเขาพับไปพับมา จนมาถึง “หมู่บ้านรวมไทย” ด่านหน้าก่อนเข้าไปยังพื้นที่อ่างเก็บน้ำ (ปางอุ๋ง) ด้านใน ซึ่งหมู่บ้านนี้มีความน่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว เนื่องจากพื้นที่บริเวณนี้เป็นเขตติดแนวชายแดน มีการขนส่งพืชเสพติดและการบุกรุกทำลายป่าอยู่มาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริจัดตั้งโครงการหมู่บ้านรวมไทย ขึ้นในปี 2527 โดยมีพระราชประสงค์สร้างความมั่นคงตามแนวชายแดนพัฒนาความเป็นอยู่ของราษฎรใน แถบนี้ให้ดีขึ้น และด้วยความห่วงใยของพระองค์จึงมีพระราชดำริให้สร้างอ่างเก็บน้ำ ส่งเสริมอาชีพให้ชนกลุ่มน้อยบริเวณนั้น รวมถึงการส่งเสริมให้ปลูกป่าเพื่อการฟื้นฟูอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้ สมบูรณ์อย่างยั่งยืน โดยเน้นให้วิถีชีวิตความเป็นอยู่เป็นแบบดั้งเดิมที่มีแต่ความสงบสุขตาม อัตภาพ ดังนั้นภาพบ้านเรือนที่เราเห็นในหมู่บ้านนี้จึงเรียบง่าย บ้านเรือนที่อยู่อาศัย โฮมสเตย์ที่เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าพัก รวมถึงร้านขายของที่ระลึก ร้านอาหารเล็กๆ ก็เป็นไปตามวิถีชีวิตของชาวไทยใหญ่ในบริเวณนี้ ไม่ได้มีสิ่งอำนวยความสะดวก ข้าวของฟุ่มเฟือยมากมายนัก เส้นทางถนนแคบๆ ในหมู่บ้านจึงยิ่งแคบขึ้นไปอีกเมื่อมีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยือนหนาตาในฤดู แห่งการท่องเที่ยว

ถัดจากหมู่บ้านรวมไทยไปจะเป็นพื้นที่ของอ่างเก็บน้ำ ที่พอเอ่ยชื่อ “ปางอุ๋ง” ทีไรหลายๆ คนก็จะต้องนึกถึงภาพแหล่งน้ำขนาดใหญ่คล้ายทะเลสาบพร้อมทิวสนเป็นแนวอยู่ด้าน หลัง ซึ่งในความเป็นจริงแล้วปางอุ๋งไม่ใช่ทะเลสาบ แต่เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่บนยอดเขาสูง ซึ่งคำว่า “ปาง” หมายถึง ที่พักของคนทำงานในป่า และคำว่า “อุ๋ง” เป็นภาษาเหนือ หมายถึง ที่ลุ่มต่ำคล้ายกระทะใบใหญ่มีน้ำขังเฉอะแฉะ ดังนั้นปางอุ๋งจึงหมายถึงที่พักริมอ่างเก็บน้ำ และแน่นอนว่าถ้าจะให้เข้าถึงบรรยากาศเราก็ต้องมานอนกางเต้นท์ริมอ่างเก็บน้ำ กันซะหน่อย ซึ่งพื้นที่ในบริเวณปางอุ๋งนี้เปิดให้นักท่องเที่ยวกางเต้นท์ได้แต่จะต้อง ติดต่อขอกางเต้นท์กับเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อก่อน โดยนักท่องเที่ยวสามารถเช่าเต้นท์และเครื่องนอนกับทางอุทยานฯ หรือจะนำมาเองก็ได้เหมือนกัน และกิจกรรมที่ห้ามพลาดเลยก็คือ การตื่นแต่เช้าตรู่ขึ้นมารอดูแสงแรกของพระอาทิตย์ที่ส่องลงมากระทบผิวน้ำ ซึ่งรับรองว่าใครได้เห็นเป็นต้องตกหลุมรักปางอุ๋งอย่างแน่นอน ทั้งหมอกบางๆ ที่ลอยอ้อยอิ่งอยู่เหนือผิวน้ำ แสงสีทองที่ลอดผ่านทิวสนมาเป็นลำ ทำให้ภาพเต้นท์ที่กางอยู่ระหว่างต้นสนริมน้ำ เป็นภาพยอดฮิตที่ใครๆ ก็มักจะต้องเก็บภาพกลับไปให้ได้ พอฟ้าเริ่มสว่างมากหน่อย นักท่องเที่ยวมักจะนิยมล่องแพไม้ไผ่ที่ชาวบ้านท้องถิ่นจะพาเราลอยเนิบๆ ฝ่าหมอกเย็นๆ ชมความงามของอ่างเก็บน้ำอย่างใกล้ชิด และไปหยุดชมหงส์ดำที่ด้านในสุดของอ่างเก็บน้ำ ซึ่งเจ้าหงส์ดำเหล่านี้ก็มักจะว่ายน้ำอวดโฉมไปมาอย่างเป็นใจจนกลายเป็น สัญลักษณ์ของปางอุ๋งไปแล้ว

นอกจากนั่งซึมซับบรรยากาศริมอ่างเก็บน้ำปางอุ๋งแล้ว อีกหนึ่งกิจกรรมที่เราอยากแนะนำกันก็คือ การเดินเที่ยวชมไปตาม “เส้นทางเดินศึกษากล้วยไม้ท้องถิ่น” ซึ่ง ต้องเดินเลยเข้าไปด้านในของอ่างเก็บน้ำปางอุ๋ง เส้นทางเดินศึกษากล้วยไม้ท้องถิ่นนี้มีระยะทางประมาณ 120 เมตร ใช้เวลาเดินเพียง 15 นาทีก็รอบแล้ว เห็นระยทางสั้นๆ แบบนี้แต่สิ่งน่าสนใจนั้นมีไม่น้อยเลยทีเดียว ต้นแต่ต้นทางก็มีบ่อเลี้ยง “เขียดแลว” หรือ “กบภูเขา” ให้เราได้เห็นตัวเป็นของมันใกล้ๆ เลยทีเดียว ซึ่งเขียดแลวนี้ถือเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนแถบนี้ และยังเป็นแหล่งโปรตีนที่สำคัญของพวกเขาอีกด้วย ในบริเวณเดียวกันยังมีหงส์ดำ หงส์ขาวมารวมกลุ่มกันอาศัยอยู่ นักท่องเที่ยวจึงมักหยุดยืนชมหงส์กันนานเลยทีเดียว ระหว่างเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติยังมีกล้วยไม้ท้องถิ่นพันธุ์ต่างๆ รวบรวมไว้มากมายตามพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงต้องการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้ท้องถิ่นเอาไว้ไม่ให้สูญพันธุ์ไป ซึ่งถ้าเรามาในช่วงที่อากาศเหมาะสมเราก็จะได้เห็นกล้วยไม้หลากหลายพันธุ์ แข่งกันอวดดอกสวยเต็มไปหมด และหลายๆ ชนิดก็หาชมไม่ได้ในพื้นที่อื่นด้วย

พอพระอาทิตย์เริ่มส่องแดดแรงขึ้น หลายๆ คนก็เริ่มเก็บข้าวของเตรียมตัวบอกลาปางอุ๋งกันแล้ว เหมือนกันกับเราที่ค่อยๆ พับเต้นท์เก็บอย่างไม่เต็มใจนัก แต่เมื่อนึกถึงจุดหมายปลายทางต่อไป เราจึงรู้ตัวว่าจะมัวมาอืดอาดอยู่ไม่ได้ ไม่อย่างนั้นทริปนี้คงเที่ยวไม่ครบอย่างที่ตั้งใจไว้แน่ๆ สิ่งสุดท้ายที่เราทำก่อนที่จะออกจากปางอุ๋งก็คือ เก็บภาพประทับใจทั้งหมดไว้ให้ได้มากที่สุดแล้วบอกกับตัวเองว่า จะต้องกลับมาที่ปางอุ๋งอีกให้ได้ไม่วันใดก็วันหนึ่ง

- บ้านพักในบริเวณปางอุ๋ง อยูในความดูแลของโครงการพระราชดำริ หากต้องการจองบ้านพัก สามารถติดต่อได้ที่ โทร. 08 7661 8594

- สำหรับคนที่มากางเต้นท์ ที่ปางอุ๋งได้จัดห้องน้ำ และห้องอาบน้ำไว้ค่อยบริการไว้เป็นสัดส่วน แต่ห้องอาบน้ำไม่มีน้ำอุ่นไว้คอยบริการ

- นอกจากที่พักบริเวณอ่างเก็บน้ำปางอุ๋งแล้ว ที่หมู่บ้านรวมไทยยังมีเกสท์เฮ้าส์ของชาวบ้านไว้ให้บริการอีกหลายแห่งด้วย

ที่อยู่ : ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน

GPS : 19.498184, 97.909558

เบอร์ติดต่อ : อุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ 08 2191 1746  / จองบ้านพักของโครงการพระราชดำริในบริเวณปางอุ๋ง โทร. 08 7661 8594

เวลาทำการ : เปิดให้เข้าพื้นที่ทุกวัน ระหว่างเวลา 6.00-20.00 น.

ค่าธรรมเนียม :

- ชาวไทย ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท

- ชาวต่างชาติ ผู้ใหญ่ 100 บาท เด็ก 50 บาท

- อัตราค่ากางเต้นท์คนละ 50บาท

- บริการเช่าเต้นท์หลังละ 450 บาท (ซึ่งในส่วนนี้จะขึ้นกับอุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ)

ช่วงเวลาแนะนำ : ช่วงเวลาพระอาทิตย์ขึ้น เพราะเป็นช่วงเวลาที่ปางอุ๋งมีความสวยงามมากที่สุดช่วงหนึ่ง

ไฮไลท์ : แสงสีทองตอนเช้าที่ส่องลงมากระทบผิวน้ำ และมีไอหมอกลอยระเรี่ยผิวน้ำ

กิจกรรม : กางเต้นท์พักค้างคืนริมอ่างเก็บน้ำ เดินชมเส้นทางเดินศึกษาพันธุ์กล้วยไม้ท้องถิ่น เที่ยวหมู่บ้านรวมไทย เรียนรู้วิถีชีวิตชาวไทยใหญ่

จากจังหวัดเชียงใหม่มุ่งหน้าไปยังจังหวัดแม่ฮ่องสอนโดยเส้นทางแม่ มาลัย-ปาย-ปางมะผ้า (ทางหลวงหมายเลข 1095) เมื่อมาถึงทางเข้าบ้านหมอกจำแป่ให้เลี้ยวขวาเข้าไปตามทาง มีป้ายบอกทางไปบ้านรวมไทยขับไปประมาณ 25 กิโลเมตรจะมีทางแยกซ้ายไปบ้านรวมไทยให้เลี้ยวเข้าไปผ่านหมู่บ้านห้วยมะเขือ ส้มตรงไปเรื่อยๆก็จะถึงบ้านรวมไทยและถัดไปก็จะเป็นอ่างเก็บน้ำปางอุ๋ง

จากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ให้ใช้เส้นทาง แม่ฮ่องสอน-ปางมะผ้า (ทางหลวงหมายเลข 1095) ขับมาประมาณ 15 กิโลเมตร จะถึงแยกบ้านกุงไม้สัก มีป้ายบอกทางไปภูโคลน ให้เลี้ยวซ้ายไปทางเดียวกับภูโคลน พอผ่านพระตำหนักปางตองแล้ว ให้สังเกตุป้ายทางซ้ายมือที่บอกทางไปบ้านรวมไทย จากนั้นให้เลี้ยวซ้ายผ่านหมู่บ้านห้วยมะเขือส้ม แล้วก็จะถึงบ้านรวมไทย ถัดจากบ้านรวมไทยไปก็จะเป็นอ่างเก็บน้ำปางอุ๋ง

** เส้นทางไปหมู่บ้านรวมไทย เป็นทางแคบ มีความลาดชันและคดเคี้ยวมาก ควรขับขี่ด้วยความระมัดระวัง และควรเดินทางในช่วงกลางวันจะดีกว่า

การเดินทางโดยรถประจำทาง

จากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน มีรถสองแถว (สีเหลือง) ไปปางอุ๋ง วันละ 2 เที่ยว ค่าโดยสารไป-กลับ คนละ 140 บาท สามารถไปขึ้นรถได้ที่หน้าตลาดสายหยุด

เที่ยวรถจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน – ปางอุ๋ง : 10.00 น. และ 15.00 น.

เที่ยวรถจากปางอุ๋ง – ตัวเมืองแม่ฮ่องสอน :6.00 น. และ 11.00 น.