วัดภูมินทร์ เป็นวัดที่ตั้งอยู่ ณ ตำบลในเวียง ภายในเขตอำเภอเมือง จังหวัดน่าน ใกล้กับวัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน โดยเจ้าเจตบุตรพรหมมินทร์ เจ้าผู้ครองนครน่านได้โปรดให้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2139 หลังจากที่เจ้าเจตบุตรขึ้นครองนครน่านได้ 6 ปี ซึ่งแต่เดิมวัดภูมินทร์ชื่อว่า “วัดพรหมมินทร์” ตามชื่อของเจ้าเจตบุตรพรมหมินทร์ซึ่งเป็นผู้สร้างวัดนี้นั่นเอง ต่อมาภายหลังชื่อวัดแห่งนี้ได้ถูกเรียกกันจนเพี้ยนไป และกลายมาเป็นชื่อ “วัดภูมินทร์” ตามที่รู้จักกันในปัจจุบัน
สำหรับสิ่งที่น่าสนใจภายในวัดนี้และถือว่าเป็นหนึ่งเดียวในประเทศก็คือ “พระอุโบสถจตุรมุข” สถาปัตยกรรมอันโดดเด่นด้วยเอกลักษณ์เฉพาะ ที่รวมเอาโบสถ์ วิหาร และเจดีย์ ไว้ในอาคารเดียวกัน ในลักษณะการจำลองแผนภูมิจักรวาลตามความเชื่อแห่งพุทธศาสนา โดยมีพระประธานจตุรทิศปางมารวิชัย 4 องค์ หันหน้าออกสู่ประตูทั้ง 4 ทิศ ประดิษฐ์ฐานอยู่ภายใน และมีนาคสะดุ้งขนาดใหญ่แห่แหนพระอุโบสถเทินไว้กลางลำตัว ที่เปรียบเสมือนการอุ้มชูพระพุทธศาสนาให้คงอยู่สืบไปนั่นเอง
ทั้งนี้มีเรื่องเล่ากันว่า หากใครจะไปกราบขอพรพระจตุรทิศ ให้พยายามสังเกตหน้าองค์พระ 1 ในทั้งสี่ทิศ ซึ่งจะมีอยู่เพียงทิศเดียวเท่านั้น ที่หน้าองค์พระประธานจะมีลักษณะยิ้มแย้มมากกว่าทั้ง 3 ทิศที่เหลือ ก็ให้กราบขอพรยังทิศนั้นแล้วจะได้สมปรารถนาตามที่ตั้งใจไว้
นอกจากนี้สิ่งที่ทำให้วัดภูมินทร์โด่งดังและเป็นที่รู้กันไปทั่วโลกอีกสิ่งหนึ่งก็คือ ภาพจิตกรรมฝาผนังที่ปรากฏอยู่บนผนังด้านในอุโบสถจัตุรมุขทั้งสี่ด้าน โดยภาพจิตกรรมฝาผนังนี้จะแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ ส่วนที่แสดงถึงเรื่องราวและวิถีชีวิตตำนานพื้นบ้าน ส่วนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องพระเตมีราชชาดก และส่วนที่แสดงถึงความเป็นอยู่ของชาวน่านในอดีต เช่น การแต่งกายด้วยผ้าซิ่นลายน้ำไหล การทอผ้าด้วยกี่ทอมือ และการทำการค้ากับชาวต่างชาติเป็นต้น ซึ่งภาพจิตกรรมฝาผนังที่โดดเด่นเป็นพิเศษในวัดภูมินทร์แห่งนี้ก็คือ ภาพ “เสียงกระซิบบันลือโลก” หรือภาพ “ปู่ม่าน ย่าม่าน” ซึ่งเป็นคำเรียกผู้ชายผู้หญิงชาวไทลื้อสมัยโบราณ ในลักษณะกระซิบสนทนากัน ซึ่งนักท่องเที่ยวและผู้มาเยือนจะพลาดชมไม่ได้เลย….
และที่พิเศษสุดสำหรับนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาตรงกับวันเสาร์และวันอาทิตย์ ทางวัดภูมินทร์ยังมีมัคคุเทศก์น้อยเยาวชนคนน่าน ที่ส่งเสียงเจื้อยแจ้วคอยบรรยายถึงประวัติและเรื่องราวต่าง ๆ ที่น่าสนใจภายในวัดอย่างได้อรรถรส เพื่อให้นักท่องเที่ยวที่มาเยือนวัดแห่งนี้ ได้รับความรู้และความเพลิดเพลินกันแบบฟรี ๆ อีกด้วย และเมื่อจบการบรรยายหากใครสนใจที่จะช่วยเหลือค่าเล่าเรียนของมัคคุเทศก์น้อยคนเก่งเหล่านี้ ก็สามารถให้ได้ตามความพอใจครับ...
